سطح کره زمین از 75 درصد آب پوشیده شده است و از این میزان فقط 5/2 درصد آب شیرین است که 70 درصد آن را برای آبیاری مصرف میکنیم. با توجه به نتایج پژوهشهای انجام شده، حداکثر مقدار تلفات آب در زمینه کشاورزی است، که بتدریج بیشتر خواهد شد. برای حل مشکل کمآبی به مدیریت صحیح آب و همچنین سیستم آبیاری بهینه، نیاز است. یکی از کممصرفترین، ارزانترین و سازگار با محیط زیست، سیستم آبیاری لوله سفالی است. در این سیستم از لولههای سفالی استفاده میشود که در زیر خاک قرار گرفتهاند و با عمل مویرگی آب از دیواره بدون لعاب لولههای سفالی خارج میشود و در نتیجه خاک خیس میشود. لولههای سفالی دارای ترکیب مناسبی از خاک رس و خاکستر هستند بطوری که دارای نفوذپذیری مناسب آب و حفظ تخلخل هستند. با استفاده از این روش، فقط مقدار بهینه آب در اختیار محصولات کشاورزی قرار میگیرد. از آنجایی که در این سیستم ورود آب در سطح خاک وجود ندارد، بنابراین مشکل مدیریت علفهای هرز و توزیع مناسب نمک در خاک نیز حل خواهند شد. سیستم آبیاری لوله سفالی یک روش آبیاری کارآمد است که در مناطق خشک یا نیمه خشک مفید خواهد بود. بیشتر کارها روی ساخت لوله سفالی در ارتباط با طراحی و میزان نشت لولهها بوده است. با توجه به نتایج پژوهشهای پیشین مشخص شد که محصولات سیزیجات را میتوان بطور مؤثر با این روش کشت کرد و 80 درصد آب را در مقایسه با روش سنتی آبیاری صرفهجویی کرد.
از آن جا که در مناطق نیمه خشک و خشک، آب معمولا شور میباشد، در دیگر پژوهشهای انجام شده نتایج بیان میکنند که شوری باعث کاهش معنیدار تراوش لولههای سفالی شده است. شوری آب بر تراوش اولیه تأثیر داشته در حالی که بر تراوش نهایی سفال، تأثیری ندارد، یعنی کاهش آبدهی ایجاد شده توسط آب شور در خاک در همان زمانهای اولیه رخ میدهد و با گذشت زمان اثر معنیدار نیست که دلیل آن احتمالا به علت خروج مداوم آب از سفال میباشد. اما سختی آب عامل مؤثرتری نسبت به شوری در کاهش تراوایی سفال میباشد.
کلمات کلیدی:
آبیاری زیر سطحی، لوله سفالی
منابع:
وفایی، غ.، بابازاده، ح.، اشرفی، ش.، و پذیرا، ابراهیم. 1399. مطالعه تراوایی لولههای سفالی متخلخل تحت تأثیر کیفیت آب و بافت خاک در آبیاری زیرسطحی سفالی نقطهای. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، شماره 4، جلد 14، صفحات 1498-1487.
Bhople, B. S., Adhikary, K., Kumar, A., Singh, A., & Singh, G. Sub-Surface Method of Irrigation-Clay Pipe Irrigation System.
Siyal, A. A., Siyal, A. G., & Hasini, M. Y. (2011). Crop production and water use efficiency under subsurface porous clay pipe irrigation. Pak. J. Agri. Agril. Engg. Vet. Sci, 27(1), 39-50.