تعاریف یخ زدگی و سرمازدگی
کلمه “سرمازدگی” به تشکیل کریستال‌های یخ روی سطوح اشاره دارد، یا با انجماد شبنم یا تغییر فاز از بخار به یخ، با این حال، این کلمه به طور گسترده توسط مردم برای توصیف یک رویداد هواشناسی استفاده می‌شود، زمانی که محصولات و سایر گیاهان، آسیب سرمازدگی را تجربه می کنند. پرورش دهندگان اغلب از اصطلاحات “سرمازدگی” و “یخ زدگی” به جای یکدیگر استفاده می‌کنند، با تعریف مبهم “دمای هوا کمتر یا مساوی صفر درجه سانتیگراد”.
پژوهشگران سرمازدگی را به دو دسته تقسیم می‌کنند: “جبهه‌ای یا حرکتی (انتقالی)” و “تشعشعی”. سرمازدگی‌های جبهه‌ای مرتبط هستند با هجوم گسترده هوای سرد با جوی کاملا مخلوط و بادی و دمای هوا که معمولا زیر صفر است حتی در طول روز. اما سرمازدگی‌های تشعشعی با خنک شدن به دلیل از دست دادن انرژی از طریق تبادل تابشی در شب‌های صاف و آرام و با وارونگی دما همراه هستند (یعنی دما با ارتفاع افزایش می‌یابد). در برخی موارد، ترکیبی از هر دو شرایط جبهه‌ای و تشعشعی رخ خواهد داد. برای مثال، غیرمعمول نیست که شرایط جبهه‌ای، یک توده هوای سرد را به یک منطقه وارد کند و منجر به سرمازدگی جبهه‌ای شود. پس از آن ممکن است چندین روز شرایط صاف و آرام که برای سرمازدگی تشعشعی مساعد است، رخ دهد.
| اصطلاحات سرمازدگی و ویژگی‌های خاص آن‌ها | |
| ویژگی‌ها | نوع سرمازدگی |
| صاف، آرام، وارونگی و دمای بیشتر از صفر درجه سانتیگراد در طول روز | تشعشعی |
| بادی، بدون وارونگی و دمای کمتر از صفر درجه سانتیگراد حتی در طول روز | جبهه‌ای |
طبقه‌بندی روش‌های حفاظت از سرمازدگی
تکنیک‌های محافظت در برابر سرما اغلب به روش‌های غیر مستقیم و مستقیم یا روش‌های غیر فعال یا فعال تقسیم می‌شوند. روش‌های غیرفعال به عنوان روش‌های پیشگیرانه هستند و معمولا برای یک دوره زمانی طولانی عمل می‌کنند و در هنگام وقوع شرایط سرمازدگی سودمند می‌باشند. برای روش‌های فعال انرژی و نیروی کار مورد نیاز است و موقتی هستند. روش‌های غیرفعال به تکنیک‌های بیولوژیکی و اکولوژیکی مربوط می‌شوند، از جمله روش‌هایی که قبل از وقوع سرمازدگی انجام می‌شوند تا احتمال آسیب سرمازدگی را کاهش دهند. روش‌های فعال، روش‌های فیزیکی و انرژی‌بر که در روز قبل یا در طول شب وقوع سرمازدگی انجام می‌شوند. حفاظت فعال شامل بخاری‌ها، آبپاشها و ماشین‌های بادی است که در شب وقوع سرمازدگی برای جایگزینی تلفات انرژی طبیعی استفاده می‌شوند.
جدول زیر گروه بندی‌های اصلی و فرعی روش‌های محافظت در برابر سرما را بیان می‌کند.
| گروه | زیر گروه | روش حفاظت |
| غیر فعال | بیولوژیکی (اجتناب یا مقاومت) | القای مقاومت در برابر یخ‌زدگی بدون تغییر ژنتیک گیاهی |
| تیمار بذرها با مواد شیمیایی | ||
| انتخاب گیاه و اصلاح ژنتیکی | ||
| انتخاب گونه‌ها برای زمان‌بندی رشد و نمو فیزیولوژیکی | ||
| انتخاب تاریخ کاشت برای محصولات یکساله پس از احتمال کاهش یخ‌زدگی در بهار | ||
| تنظیم کننده‌های رشد و سایر مواد شیمیایی | ||
| اکولوژیکی (زیست محیطی) | انتخاب مکان برای کاشت محصول | |
| تغییر زمین و ریز اقلیم | ||
| کنترل وضعیت غذایی | ||
| مدیریت خاک | ||
| کنترل گیاهان پوششی(علف‌های هرز) و مالچ‌ها | ||
| فعال | پوشش‌ها و تشعشعات | مواد آلی |
| پوشش‌های بدون محافظ | ||
| پوشش‌های همراه با محافظ | ||
| آب | آب‌پاش‌های رودرختی | |
| آب‌پاش‌های زیردرختی | ||
| ریز آبپاشها | ||
| آبیاری سطحی | ||
| مه مصنوعی | ||
| بخاری‌ها | سوخت جامد | |
| سوخت مایع | ||
| پروپان | ||
| ماشین‌های باد | افقی | |
| عمودی | ||
| بالگردها | ||
| ترکیبات | فن‌ها (ماشین باد) و بخاری‌ها | |
| فن‌ها (ماشین باد) و آب |
کلمات کلیدی:
سرمازدگی، محافظت از سرمازدگی، یخ‌زدگی، دما،
منبع:
Snyder, R. L., & Melo-Abreu, J. D. (2005). Frost protection: fundamentals, practice and economics. Volume 1. Frost protection: fundamentals, practice and economics, 1, 1-240.