یکی از مهمترین مشکلات کشاورزان مسئله آفات درختان و محصولات کشاورزی است که میتوانند خسارت سنگین بر باغ وارد نماید. در سالهای اخیر اطلاع ناکافی از نحوه کنترل آفات، منجر به استفاده بیش از حد از سموم شیمیایی با روشهای غیر اصولی شده است که این امر، علاوه بر اینکه کشاورزان را متحمل هزینههای گزاف نموده، آلودگی محیط زیست و کاهش کمی و کیفی محصولات را نیز بدنبال داشته است. آفات گیاهی از طریق اختلال در مکانیسم رشد و نمو گیاهان سبب بروز خسارت اقتصادی محصول میگردند.
آفت
به جانورانی که در مراحل مختلف رشد گیاه، به گیاه و اندام های آن آسیب میرسانند آفت گفته میشود که عمده ترین آنها حشرات،کنه ها و جوندگان هستند.این جانوران با خوردن اندام های گیاه و مکیدن شیره ی گیاهی از دانه.ساقه، ریشه، برگ تغذیه میکنند که گاهی باعث ازبین رفتن گیاه و یا قسمتی از آن میشوند کنند. ازآفات مهم محصولات کشاورزی پسیل ها،شته ها،کنه هاو … می توان نام برد.
شته ها
حشرات کوچک سبز رنگی هستند که از شیره ی گیاهی تغدیه میکنند.اما در بعضی از گونه ها به رنگ سیاه و سفید هم دیده میشوند مثل: شته سیاه و سفید باقلا سبز. این آفت در مناطق معتدل یکی از مخرب ترین آفات محسوب میشود. دشمنان طبیعی این آفات کفشدوزک ها،بالتوری ها و قارچ های بیمارگر حشرات هستند.
شته سبز
این حشره یکی از آفات مهم محسوب میشود و به بسیاری از گیاهان خسارت وارد میکند. به برگ بسیاری از گیاهان همچون هلو، گیلاس،سیب،بادام،گوجه فرنگی، سیبزمینی، بادمجان،کاهو و آفتابگردان حمله میکند و باعث پیچیدگی آن میشود.این آفت همچنین با زندگی کردن به صورت انگل روی لاله باعث خسارت به آن میشود.
کنه ی تارعنکبوتی
به نام های گوناگون همچون،کنه ی دو نقطه ای،کنه عنکبوتی معروف است. این آفت با تغذیه از سلول های سطح زیرین برگ باعث ایجاد لکه های کلروتیک روی برگ شده که بیشتر روی برگ های نازک دیده میشوند درخسارت های بالا باعث بی رنگی پیچیدگی و قهوه ای شدن برگها،خشک شدن و درنهایت ریزش برگ ها میشود. این آفت باعث تولید تار میشود که گاهی سرتاسر گیاه را می پوشاند..
ریشَکبال یا تریپس
یکی از آفات مهم گندم است.ریشکبال در لابهلای غلاف برگ، محل اتصال برگ به ساقه یا لابهلای خوشهها زندگی میکند. این آفت با تغذیه از دانه های نرم باعث چروکیدگی و توقف رشد گیاه و روی برگ ها ایجاد لکه میکند.و به گندم،جو ،یولاف خسارت وارد میکند.
از آفات مهم درختان پسته پسیل معمولی پسته، زنجره، سنک، سن، پروانه میوهخوار، پروانه چوبخوار، سرخرطومی و … میتوان نام برد.
پسیل پسته:
از میان آفات، پسیل معمولی پسته که در اصطلاح کشاورزان به آن شیره خشک میگویند به عنوان مهمترین آفت شناسایی شده است. این حشره در زمستان دوره رشدی خود را بطور کامل میگذراند و در اردیبهشت تخمریزی میکند. تغذیه این حشره در مراحل پوره و حشرهی کامل از گياه است و به آن خسارت وارد میکند. پورههای پسيل ترجيحاً در سطح رويی برگهای درختان پسته مستقر میشوند و با فرو بردن خرطوم خود در آوندها از شيرهی گياه تغذيه میکنند. پورههای پسيل مواد پروتئينی شيرهی گياهی را جذب نموده و مواد قندی را به صورت شيره (عسلك) دفع میکنند. که اين مواد قندی در مجاورت هوا خشك شده و تبديل به همان مادهی شکرك مانندی میشود که روی اندامهای هوایی و در موارد شديدتر زير درختان ديده میشود. از دست رفتن شیره گیاهی باعث ضعف عمومی درختان پسته و ریزش برگها، دانههای کوچک، جوانهها و افزایش درصد دهان بستگی و پوکی پسته میشود. خسارت پورههای پسيل معمولی پسته روی درختان در دو زمان بيشتر از ساير مواقع است:یک از اواسط خردادماه يا اوايل تيرماه که باعث تاخير در شروع به مغز رفتن دانههای پسته میشود؛ و دیگری در مردادماه که باعث افزايش تعداد دهان بستگی ميوه و ريزش برگها و جوانههای زايشی و رويشی سال بعد میگردد.
روش های مقابله با این آفت:
- شخم زمستانه:باعث کاهش جمعیت پسیل در بهار سال آینده میشود.که به صورت برگرداندن خاک به عمق ۱۰سانتی متر میباشد و باید اواخر آذرماه تا اسفندماه صورت گیرد.
- استفاده ازکارت های چسبی زرد:تله گذاری زمانی باید انجام شود که حشره کامل، از دوره زمستانی خود خارج شده باشد ولی هنوز تخم ریزی نکرده باشد.
- استفاده ازارقام مقاوم:رقم اوحدی مقاومت بالاتری نسبت به احمد اقایی و کله قوچی دارد.رقم پسته اکبری خیلی حساس می باشد و جمعیت پایین پسیل باعث ریزش برگچه ها میشود.
- حفاظت از دشمنان طبیعی:از دشمنان طبیعی میتوان بالتوری سبز.سن های شکارگر نام برد.
- مدیریت علف هرز:کنترل علف های هرز بخصوص علف های پهن برگ که میزبان شته ها هستند.
- سموم کم خطر:در صورتی که بتوان از سموم کم خطر در اوایل و اواخر فصل استفاده کرد تا حشرات مفید نیز حفظ گردند.
با توجه به عدم کارایی سموم شیمیایی در کنترل آفات، توصیه بر استفاده از گوگرد انجام میشود
گوگرد
عنصری است که به صورت طبیعی در محیط زیست یافت شده و در طیف وسیعی از محصولات از جمله حشره کش ها استفاده میشود.حشره کش های گوگرد دار در انواع مختلف مایع.پودر و دانه مانند جهت کنترل حشرات وجود دارند.
توجه به این نکته که گوگرد در مقایسه با سموم مادهای ایمن است، برای خاک و گیاه مفید است و رشد و زاد و ولد حشرات مفید از قبیل کفشدوزکها کمتر دچار خطر میشود و علاوه بر آن هزینه سمپاشی نیز کاهش مییابد و بعد از گوگرد پاشی طغیانآفت نداریم، بسیار حائز اهمیت است.
گوگرد از نظر منابع به دو شکل نفتی و معدنی تقسیم بندی میشوند.که گوگرد نفتی به دو صورت گازی و نفتی هستند و گوگرد های پایه نفتی نسبت به پایه گازی درصد خلوص بالاتری دارند و بهتر تصعید میشوند و در کنترل آفات موثرتراست و به رنگ زردقناری میباشد.گوگرد میتواند بیماریهای قارچی مانند کپکهاو زنگها .پسیلها.کنهها.شتهها.عنکبوتهاو سایر حشرات نرم تن و لارو انها و همچنین تخم حشرات را ازبین ببرد.
پوشش میوه و برگ با گوگرد باعث کاهش تخم ریزی آفت میشود.و برای محافظت گیاهان دربرابر حشرات و آفتاب سوختگی و تنشهای حرارتی مناسب است.ذرات گوگرد با چسبیدن به پای حشرات باعث کم شدن حرکت آنها شده وتغذیه وتخم گذاری دچار مشکل میگردد.گوگرد در باغ های پسته باعث کاهش جمعیت پوره پسیل پسته میگردد و باعث افزایش درصد وزن خشک،خندانی،کاهش پوکی و بهبود انس پسته میشود بعضی از گزارشات سوختگی میوه های پسته در اثر استفاده از گوگرد به دلیل تیرک نمودن ذرات گوگرد با سرلانس نامناسب است.بهترین زمان مصرف گوگرد بعداز پوست استخوانی شدن پسته تا ۱۵روز قبل از برداشت است دستورالعمل استفاده از گوگرد به نوع گیاه و آفتی که قرار است روی آن استفاده شود بستگی دارد.دستورالعمل ها ممکن است متفاوت باشند و باید همیشه از دستورالعمل روی برچسب محصول پیروی کرد که باعث افزایش اثربخشی وجلوگیری از آسیب دیدن گیاه میشود. گوگرد پاشی برروی درخت انار باعث کاهش جلب و تخم ریزی کرم گلوگاه انار میشود.و همچنین گوگرد روی کرم سیب.پسیل گلابی.سرخرطومی ریشه.سفیدبالک پنبه و تریپس پیاز تاثیر میگذارد استفاده از گوگرد برروی درخت انگور.زیتون.بادام و سیب باعث جلوگیری از وارد شدن استرس های محیطی و موجب رشد سطح برگ و سرشاخه ها و افزایش وزن میوه ها شده است.
تفاوت گوگرد با سم:
- کمترین غلظت از گوگرد در مقایسه با بهترین سموم درختان را نسبت به آفات محافظت میکند.
- گوگرد ضمن از بین بردن پسیل، آفاتی مثل کنهها را هم از بین میبرد و همچنین بر روی آفات انباری (پروانه خرنوب) نیز موثر است.
- گوگرد حشرات مفید مثل کفشدوزک و بالتوری را نیز نمیکشد.
- گوگردهای نفتی به دلیل pHپایین به انحلال عناصر میکرو در برگ و نهایتا سلامت گیاه موثر هستند (باغاتی که گوگردپاشی میشوند بین ۱۵-۷ روز دیرتر خزان میکنند.
- بعد از پاشیدن گوگرد پورههای روی برگ ظرف چند روز از بین میروند (فورا کشته نمیشوند) اما فعالیت چندانی ندارند.
- بعد از پاشیدن گوگرد تا چندین روز حشره کامل پسیل وجود دارد اما خسارتی ایجاد نمیکند و امکان تخمگذاری نیز ندارد.
- تفاوت اصلی بین سم و گوگرد این نکته است که بعد از سمپاشی زمانی که درخت شیره میگیرد ظرف ۴-۳ روز شکرک میکند (سرعت خیلی زیاد) اما وقتی گوگرد پاشیده شود بعد از درگیر شدن، درخت خیلی دیر شکرک میکند (حدود ۲۰ روز) چون سطح برگ محیط مناسبی برای رشد و نمو گیاه نیست.
زمان گوگرد پاشی از لباس ایمنی مانند ماسک،دستکش،عینک استفاده شود.دور نگه داشتن کودکان و مردم از محل گوگرد پاشی تا زمان خشک شدن به جلوگیری از خطرات ناشی از گوگرد پاشی میتواندکمک کند.
گوگرد در صورتی که در دماهای ۲۵درجه به بالا قرار گیرد میتواند آسیب هایی روی گیاه ایجاد کند.و اگر از آفت کش های نفتی استفاده شود نباید تا ۲۰-۳۰روز بعد از آن گوگرد پاشی شود چون به صورت منفی باهم واکنش میدهند و به گیاه آسیب میرسانند. متاسفانه آب اغلب مناطق پسته کاری شور و قلیایی میباشد که این امر سبب کاهش اثر سم و کود شده و در نتیجه اثر مطلوب حاصل نمیشود بنابراین توصیه میشود تا حد امکان از آب شیرین با پیاچ بین ۵ تا ۷ برای سمپاشی و کودپاشی استفاده گردد تا حداکثر نتیجه حاصل شود.
من هم به عنوان یک فروشنده سموم کشاورزی در شمال کشور از گوگرد مایع به عنوان حشره کش برای کنترل کرم ساقه خوار برنج استفاده کردم و نتایج فوقالعاده ای گرفتم ولی هنوز هم متأسفانه با مقاومت از روی جهل اداره کشاورزی روبرو شدم. با وجود نتایج مثبت و کاهش سموم پرخطر و وجود شاهدین مصرف کننده با این حال هنوز موافقت نکرده و روی ان پافشاری میکنن . امیدوارم که دوستان در بخش های تحقیقاتی به قضیه بیشتر بپردازند.با سپاس
سلام: مطالب خواندنی و جالب بود ولی چینش و ویرایش مطالب در مورد گوگرد باید تماما در اول مقاله آورده میشد و آفت شناسی در آخر.🌱🌱🌱
سلام ممنون از شما.